Bakara Suresi 256: Dinde Zorlama Yok Ne Demek?

Müslüman bilinen Taliban Afganistan'ı ele geçirdi. İnancında katı uygulamalar olduğunu gösterdi. Şeriat konusu gündeme geldi. Şeriat konusu gündeme gelince, Müslüman bilinen Taliban'ın şeriat uygulaması kerih görüldü, fertler üzerine zorlama olamayacağı Türkiye'deki İlahiyatçılarca konuşulmaya başlandı. Mehaz gösterilen ayet Bakara Suresi'nin 256'ncı ayeti imiş. Müslüman medyada röportajı yayınlanan ilahiyatçı profesör zat şunu dedi:

''İslam'da baskı, zorlama ve istibdat yok; hürriyet var''.

İlahiyatçı profesör zatın Bakara 256'ya yaptığı bu açıklama, çok hoş görülüyor. Sanılır ki, İslam düzeni oluştu, insanlar mutlu olsunlar diye bu düzene çağırılacak.

Ortalıkta İslam da İslamlaşmış düzen de yok. Taliban'ın ele geçirdiği Afganistan'ı ''Afganistan İslam Emirliği'' şeklinde tanımlaması oranın İslam olduğu anlamına gelmiyor.

İslam'da baskı, zorlama ve istibdat olmadığını söyleyen ilahiyatçı profesör zat, daha sonra şunu diyor: ''Tarihin hiçbir döneminde ve yer yüzünün hiçbir devletinde ‘sınırsız bir hürriyet’ söz konusu olmamıştır''. İşte bu söz, -eğer geniş açıklaması olmazsa- İlahiyatçı zatın ''İslam'da baskı ve zorlama yok'' sözünü hem boşa çıkarıyor; hem de devletleri, İslam olmuş olmamış fark etmez durumuna getiriyor.

Bakara Suresi'nin 256'ncı ayetindeki konuyu ilgilendiren kelime şu:

''Lâ ikrâhe fi'd-dîn''. لا اِكْراهَ في الدّين

Hamdi Yazır hariç, tüm mealciler, bu kelimeyi ''dinde zorlama yoktur'' şeklinde Türkçeye çevirmişler. İahiyatçı profesör zat da onlara uymuş. Hamdi yazır ise, ikrah sözcüğünün 'zorlama' anlamında olabileceğini ima etse de, kelimenin verdiği mesaja dikkat çekmiş. Orijinal tefsirinde kullandığı ifade şu: ''Dinin şanı ikrah etmek değil belki ikrahtan korumaktır''.

Günümüzün mealcileri Bakara Suresi'nin 256'ncı ayetindeki 'la ikrahe fi'd-din' kelimesine Hamdi Yazır'ın ifadesi çerçevesinde açıklama getirmeleri gerekirdi.

'La ikrahe fi'd-din' kelimesindeki 'din' sözcüğüne Kur'an'ın içindeki bazı ayetlerde İslam'a vurgu yapıldığından, 'din' sözcüğünün İslam Dini olduğu kabul edilecektir. (Din denen şeyin ne olduğu başka yazıda)

Soru: Bakara Suresi'nin 256'ncı ayetindeki 'la ikrahe fi'd-din' sözünün muhatabı kimler? İkrah sözcüğünün anlamı nedir?

İslam Ansiklopedisi bu sözcüğe, ''cebir ve tehdit kullanarak, kişiyi, rıza göstermeyeceği bir söz veya davranışa zorlamak anlamında fıkıh terimi'' demiş.

İkrah sözcüğünü, İslam Ansiklopedisi'ndeki bu anlama göre kabul edersek, ''ikrah yok'' vurgusundan;

a) Toplumun veya ülkenin İslamlaştığını, otoritenin islami kurallar oluşturduğunu farz ederiz.

b) Otoritenin düzenin selameti için aldığı kararı, toplum bireylerine -onlar beğenmedikleri için- cebirle tehditle uygulayamayacağını anlarız.

Peki, cebir ve tehdit kullanılmadan, kişi, kendinin rıza göstermeyeceği bir söz veya davranışa zorlanabilir mi?

İslam Ansiklopedisi, if'âl babında olan 'ikrah' fiilini, 'kürh' kökünden türediğini belirtiyor. Nur Suresi'nin 33'ncü ayetinde kullanılışını da örnek veriyor. İfadeye bakalım:

''Felâ tükrihû feteyâtiküm ale'l-biğai'' Yani, kontrolünüz altında bulunan namuslu kız ve kadınları aşırılığa-fuhuşa zorlamayınız.

'İkrah', Nur 33'te 'zorlamayınız' anlamında emir kipi olarak, Bakara 256'da ise isim olarak kullanılınca, ''zorlama yok'' anlamındaki 'la ikrahe' uyarısı resmen Hz. Muhammed'e tabi olanlara yapılmış oluyor.

'La ikrahe fi'd-din' kelimesinde anlatılan zorlama için cebre ve tehdide gerek yok.
Cebir ve tehdit var ise, o zaman o ülkede İslam Dini yok.

İslam Dini oluşan ülkede kurallar belirtilecektir. Hakim durumda olanlar uygulamada lakayt kalırsa, hüküm altında bulunanlar çaresiz kalıp yasak olana zorlanır. İşte Bakara 256'daki ''la ikrahe fi'd-din' kelimesi, dinde böyle bir zormaya geçit yok, anlamında oluyor. Toplum bireylerinin güvende olacakları belirtiliyor.

'İkrah' kelimesi şumülüne, 'fuhuşa zorlamayınız' emri girdiği gibi, hırsızlığa, öldürmeye, isyan etmeye, sefil olmaya ve benzeri durumlara zorlamayınız emri de girecektir. İslam düzeninin oluştuğu ülkede bu emirlere ilk uyması gerekenler, yönetme makamında olanlardır.

İbrahim Faik Bayav / ŞAKİROĞLU
(08.09.2021 09:00)

Şeriatın koymuş olduğu hududları muhafaza etmek ikrah'a girmez !.. Batılıların "VAVEYLA"' larına ve bir bardak suda fırtına koparmalarına bakarak Taliban hakkında kimse hüküm veremez ! Bizim ülkemizin yapamadığı bir yönetim erdemini gerçekleştirenleri İslâm'ın kadim düşmanları gibi hemen mahkum edemeyiz ! Herşeyden önce sabredip, beklememiz gerekiyor. Adam daha yeni iktidar oldu !