Kaptan
Mecra Yazarı
Cinli Vakalar, Üç İhtimal ve Tanılarla İlgili Sorular
Alışılagelmiş tedavilere dirençli ve hasta ya da sahibi tarafından "cinli" olduğu ifade edilen vakaları ilk gördüğümüzde; Histeri, konversiyon, disosiyatif reaksiyon, çoğul kişilik, atipik psikoz gibi tanılar akla geliyor, ama vakaları biraz derinlemesine incelediğimizde ve tedavilerin seyrini takip ettiğimizde, ifade ettiğimiz klasik tanımlamalara uymayan pek çok farkların olduğunu görüyoruz.
Bir takım insanlar; "Bende bir şeyler var, beni bunlardan kurtarın!" diyor. Bu ne?
Şu örnekte olduğu gibi!
Komşudan davul sesi geldiğini söyleyip uyuyamadığı şikayeti ile doktora gelen hasta gibi! Burada da üç ihtimal; Davul sesi yoktur, kişi yalan söylüyordur. Ya da kişi hastadır; davul sesini beyni üretiyordur. Üçüncü ihtimal ise komşuda gerçekten davul çalıyor ve kişi bunun için uyuyamıyordur.
Ama davul sesini başkaları duymuyor ve sadece kendisi duyuyor ise, ve de normal sesleri duyar gibi duyduğunu, bilinci ve diğer akli melekeleri yerinde olarak söylüyorsa..! İşte o zaman bunun üzerinde biraz düşünmeden geçmek zor!
Üç İhtimal;
Karşımıza gelen kişi bir şeyler gördüğünü, sesler duyduğunu, hatta bunlarla konuştuğunu, bunların kendisini korkuttuklarını, yönlendirdiklerini, yatakta bile kendisine dokunduklarını, bazen ilişkiye zorladıklarını, kendisini çağırdıklarını, yakınlarını kötü gösterdiklerini ve kendisinin bunlara karşı direnmeye çalıştıklarını söylüyorsa..!
Bu ne?
I. Bu kişi yalan söylüyor?
II. Bütün bunları hastanın beyni üretiyor! Yani kişi hastadır, işte psikoz, şizofren gibi! Hastanın ayrı bir dünyada yaşadığı, gerçeklerle bağlantısını kopardığı, neyin ne olduğunu bilemediği bir tablo!
III. Hasta kendi dışında bir şeylerin varlığını hissediyor ve onların kendi üzerinde oluşturduğu algılamaları ifade etmeye çalışıyor
Olabilir mi?
Hangi İhtimal?
Birinci ihtimal! Yakınlarının ilgisini çekmek, başkalarını cezalandırmak, yada bir başka ikincil kazanç için yalan söylüyor olabilir mi? Bu, pek ihtimal dahilinde görünmüyor. Bir yalan için bir insan doktor doktor, hastane hastane dolaşıp, kendini paçavra gibi yapacak ve ayda 3-500 milyon tutacak ilaçları yutmayı kabul etmez. Hele bunu 10 yıl, 20 yıl sürdürmesi hiç mantıklı değil! Kendine en ağır tedavilerden biri olan"şok"u hiç yaptırmaz. Dolayısı ile bu ihtimal olamaz.
İkinci ihtimal! Bütün bunları hastanın beyni üretiyor. Ki bu tür hastalara konulan teşhis ve uygulanan tedaviler bu yönde!
Ama burada da iki sıkıntı var. Biri Tanı'da. İkincisi de tedavide! Çünkü beklenen sonuç alınamıyor.
Ayrıca, birinin Psikoz dediğine, öbürü histeri diyebiliyor?
Eğer psikoz düşünülmüş ise; tanıyı eleştirmemize sebep olan problemleri şöyle sıralanabilir;
I. İşitme ve görme ile ilgili görüntülerin dışında, hastayı realiteden uzaklaştıran psikozun diğer belirtileri niye yok? Mantık yerinde, hafıza yerinde, muhakeme yerinde, hezeyan yok. Kişi gerçeği gayet iyi değerlendiriyor. Bu nasıl olur?
II. Kişi gün içinde kısa bir süre psikoz gibi görünmesine rağmen, kısa süre sonra nasıl tamamen normal olabiliyor? Psikoz ya da şizofren, gün içinde birkaç dakika ya da birkaç saat anormal görünecek, sonra hiçbir şey yokuş gibi tamamen normal olacak! Bu olmaz!
III. Şizofrende hastanın bilinçli bir şekilde halüsinasyonlarından kurtulma gayreti olabilir mi? Kişi bir şeyler görüyor ve "beni bunlardan kurtarın!" diyor. Yani görüntülerin normal olmadığını idrak edebiliyor. Bu şizofrende olabilir mi?
IV. Bu görüntü ve sesler neden belli saatlerde, mesela gece saat 3' te yada gündüzün herhangi bir vaktinde, diyelim akşam ezanından hemen sonra geliyor? Bu durum şizofrenide alışılagelen bir durum değildir.
V. Nasıl oluyor da bazılarında hastanın yakınları da aynı şekilde rahatsız olmaya ve benzer görüntüleri algılamaya başlıyor; Şizofrenin görüntüleri hastanın yanında bulunan birine bulaşabilir mi?
VI. Bu hastalar neden eşleri yanlarında yokken onu özlüyor, ama akşam geldiğinde sebepsiz bir sıkıntı basıyor, hatta çıldıracak gibi olup, ona saldırabiliyor? Sonra da yalvarıyor,"ben yapmıyorum, bunları bana yaptırıyorlar, beni kurtarın" diyebiliyor?
VII. Neden hasta dinsel etkinliklerden, yani, Hıristiyan'sa Haçtan, İncil'den; Müslüman'sa namazdan, ezandan, Kuran okumaktan aşırı derecede ve izah edemediği sıkıntılar duymaya başlıyor. Hatta yan odada birinin kıldığı namazdan ve içinden okuduğu duadan bile rahatsız olup, ona mani olmaya çalışıyor. Bunu nasıl hissediyor?
VIII. Eğer doktorun inanmadığını hissederse neden bu görüntü ve sesleri gizleme ihtiyacı duyar. Bir psikoz bunu yapacak mantığı kendinde bulabilir mi?
IX. Psikoz bir hasta halüsinasyon görür ama, görüntülerin bilincinde olmadığı için genellikle dehşete kapılmaz. Burada nasıl oluyor da kişi çoğu zaman bilinçli bir şekilde korku ve dehşet içinde olabiliyor?
X. Eğer şizofren, yani psikotik bir tablo ile karşı karşıya isek, hastada bu tabloyu biz isteyerek oluşturabilir miyiz? Biz görüntüler oluşturarak bir kişiyi şizofreniye sokabilir miyiz? Bu hastaların gittiği o insanlar bu tablayo nasıl olşturabiliyor?
Bir kişi, doktor yada bir başkası, bu tabloyu hasta normal durumda iken nasıl oluşturabilir? Bir psikiyatrist halüsinasyonları oluşturabilir mi? Bir nörolog telkinlerle epilepsi nöbetini başlatabilir mi?
XI. Hastanın beyninin ürettiği görüntüleri gidermek için üretilmiş ilaçlar ve şok tedavisi, nasıl oluyor da görüntüleri artıyor?
XII. Psikoz bir hasta, yani gerçekle ilgisini koparmış, hatta bazen kendinin bile kim olduğunu, nerede yaşadığını, zamanı bile unutmuş bir hasta, nasıl olur da hiç bilmemesi gereken ve kendisi ile ilgili olmayan şeyleri doğru olarak bilebiliyor, haber verebiliyor?
XIII. Kişi Psikoz ise, en ağır ilaçlar bile, hastadan görüntüleri uzaklaştıramazken, hatta daha da ağırlaştırırken, 250 yıllık yöntem, hatta 2500 yıllık bir yöntem nasıl oluyor da etkili olabiliyor. Herhangi bir doktor yada özel yetenekleri olan biri ne kadar marifetli olursa olsun, Gerçekten Psikoz ya da Şizofren olan bir kişinin görüntülerini yani beyninin ürettiği hallüsinasyonları bir iki el hareketi ile ondan uzaklaştırabilir mi?
Histeri ya da Konversiyon olabilir mi?
Konversiyon; Kişinin aşırı sıkıntı ve stresi ile baş edemeyip sıkıntısını bir organına yatırması.. Organik bir şey olmamasına rağmen yürümüyor, konuşmuyor, görmüyor olması ile, hastanın, sesler yada olmayan varlıklar gördüğünü söylemesinin ne alakası var?
Burada bir tek organla ilgili bir problem zaten yok.
Konversiyonda en önemli kriter hastadaki rahatlık değil mi? Hani bu hastalarda rahatlık? Nerede "güzel ilgisizlik" yani, "label indiferans?"
Kıbrıs'a çıkarma yapılacak, korku ve dehşet içindesiniz; gitmek istemiyorsunuz. Sizi de çağıracaklar diye ödünüz kopuyor. Tam görev emri geliyor ve siz felç gibi oluyorsunuz; bacaklarınız tutmuyor. Kurtuldunuz, artık gitmiyorsunuz. Şimdi rahatsınız! Sıkıntınızı bir organınıza yatırdınız, tehlike geçti, dehşet bitti.
Burada vakalar nasıl konvesiyon olsun ki; kişi, panik halinde, dehşet içinde!
Histeri de olamaz, çünkü histeri kriterleri, daha çok ilgi çekmeye yönelik ve karşı cinse duyulan istekle karakterize olması burada nerede ?
DSM'nin 610 ve 906. sayfalarında konu ile ilgili verilen kriterler de böyle olamayacağını söylüyor.
"Çoğul kişilik" zaten hikaye bir tanımlama..!
Ona da, buna da uymadı..! No'lacak şimdi?
Psikiyatrist Hamdi Kalyoncu
Alışılagelmiş tedavilere dirençli ve hasta ya da sahibi tarafından "cinli" olduğu ifade edilen vakaları ilk gördüğümüzde; Histeri, konversiyon, disosiyatif reaksiyon, çoğul kişilik, atipik psikoz gibi tanılar akla geliyor, ama vakaları biraz derinlemesine incelediğimizde ve tedavilerin seyrini takip ettiğimizde, ifade ettiğimiz klasik tanımlamalara uymayan pek çok farkların olduğunu görüyoruz.
Bir takım insanlar; "Bende bir şeyler var, beni bunlardan kurtarın!" diyor. Bu ne?
Şu örnekte olduğu gibi!
Komşudan davul sesi geldiğini söyleyip uyuyamadığı şikayeti ile doktora gelen hasta gibi! Burada da üç ihtimal; Davul sesi yoktur, kişi yalan söylüyordur. Ya da kişi hastadır; davul sesini beyni üretiyordur. Üçüncü ihtimal ise komşuda gerçekten davul çalıyor ve kişi bunun için uyuyamıyordur.
Ama davul sesini başkaları duymuyor ve sadece kendisi duyuyor ise, ve de normal sesleri duyar gibi duyduğunu, bilinci ve diğer akli melekeleri yerinde olarak söylüyorsa..! İşte o zaman bunun üzerinde biraz düşünmeden geçmek zor!
Üç İhtimal;
Karşımıza gelen kişi bir şeyler gördüğünü, sesler duyduğunu, hatta bunlarla konuştuğunu, bunların kendisini korkuttuklarını, yönlendirdiklerini, yatakta bile kendisine dokunduklarını, bazen ilişkiye zorladıklarını, kendisini çağırdıklarını, yakınlarını kötü gösterdiklerini ve kendisinin bunlara karşı direnmeye çalıştıklarını söylüyorsa..!
Bu ne?
I. Bu kişi yalan söylüyor?
II. Bütün bunları hastanın beyni üretiyor! Yani kişi hastadır, işte psikoz, şizofren gibi! Hastanın ayrı bir dünyada yaşadığı, gerçeklerle bağlantısını kopardığı, neyin ne olduğunu bilemediği bir tablo!
III. Hasta kendi dışında bir şeylerin varlığını hissediyor ve onların kendi üzerinde oluşturduğu algılamaları ifade etmeye çalışıyor
Olabilir mi?
Hangi İhtimal?
Birinci ihtimal! Yakınlarının ilgisini çekmek, başkalarını cezalandırmak, yada bir başka ikincil kazanç için yalan söylüyor olabilir mi? Bu, pek ihtimal dahilinde görünmüyor. Bir yalan için bir insan doktor doktor, hastane hastane dolaşıp, kendini paçavra gibi yapacak ve ayda 3-500 milyon tutacak ilaçları yutmayı kabul etmez. Hele bunu 10 yıl, 20 yıl sürdürmesi hiç mantıklı değil! Kendine en ağır tedavilerden biri olan"şok"u hiç yaptırmaz. Dolayısı ile bu ihtimal olamaz.
İkinci ihtimal! Bütün bunları hastanın beyni üretiyor. Ki bu tür hastalara konulan teşhis ve uygulanan tedaviler bu yönde!
Ama burada da iki sıkıntı var. Biri Tanı'da. İkincisi de tedavide! Çünkü beklenen sonuç alınamıyor.
Ayrıca, birinin Psikoz dediğine, öbürü histeri diyebiliyor?
Eğer psikoz düşünülmüş ise; tanıyı eleştirmemize sebep olan problemleri şöyle sıralanabilir;
I. İşitme ve görme ile ilgili görüntülerin dışında, hastayı realiteden uzaklaştıran psikozun diğer belirtileri niye yok? Mantık yerinde, hafıza yerinde, muhakeme yerinde, hezeyan yok. Kişi gerçeği gayet iyi değerlendiriyor. Bu nasıl olur?
II. Kişi gün içinde kısa bir süre psikoz gibi görünmesine rağmen, kısa süre sonra nasıl tamamen normal olabiliyor? Psikoz ya da şizofren, gün içinde birkaç dakika ya da birkaç saat anormal görünecek, sonra hiçbir şey yokuş gibi tamamen normal olacak! Bu olmaz!
III. Şizofrende hastanın bilinçli bir şekilde halüsinasyonlarından kurtulma gayreti olabilir mi? Kişi bir şeyler görüyor ve "beni bunlardan kurtarın!" diyor. Yani görüntülerin normal olmadığını idrak edebiliyor. Bu şizofrende olabilir mi?
IV. Bu görüntü ve sesler neden belli saatlerde, mesela gece saat 3' te yada gündüzün herhangi bir vaktinde, diyelim akşam ezanından hemen sonra geliyor? Bu durum şizofrenide alışılagelen bir durum değildir.
V. Nasıl oluyor da bazılarında hastanın yakınları da aynı şekilde rahatsız olmaya ve benzer görüntüleri algılamaya başlıyor; Şizofrenin görüntüleri hastanın yanında bulunan birine bulaşabilir mi?
VI. Bu hastalar neden eşleri yanlarında yokken onu özlüyor, ama akşam geldiğinde sebepsiz bir sıkıntı basıyor, hatta çıldıracak gibi olup, ona saldırabiliyor? Sonra da yalvarıyor,"ben yapmıyorum, bunları bana yaptırıyorlar, beni kurtarın" diyebiliyor?
VII. Neden hasta dinsel etkinliklerden, yani, Hıristiyan'sa Haçtan, İncil'den; Müslüman'sa namazdan, ezandan, Kuran okumaktan aşırı derecede ve izah edemediği sıkıntılar duymaya başlıyor. Hatta yan odada birinin kıldığı namazdan ve içinden okuduğu duadan bile rahatsız olup, ona mani olmaya çalışıyor. Bunu nasıl hissediyor?
VIII. Eğer doktorun inanmadığını hissederse neden bu görüntü ve sesleri gizleme ihtiyacı duyar. Bir psikoz bunu yapacak mantığı kendinde bulabilir mi?
IX. Psikoz bir hasta halüsinasyon görür ama, görüntülerin bilincinde olmadığı için genellikle dehşete kapılmaz. Burada nasıl oluyor da kişi çoğu zaman bilinçli bir şekilde korku ve dehşet içinde olabiliyor?
X. Eğer şizofren, yani psikotik bir tablo ile karşı karşıya isek, hastada bu tabloyu biz isteyerek oluşturabilir miyiz? Biz görüntüler oluşturarak bir kişiyi şizofreniye sokabilir miyiz? Bu hastaların gittiği o insanlar bu tablayo nasıl olşturabiliyor?
Bir kişi, doktor yada bir başkası, bu tabloyu hasta normal durumda iken nasıl oluşturabilir? Bir psikiyatrist halüsinasyonları oluşturabilir mi? Bir nörolog telkinlerle epilepsi nöbetini başlatabilir mi?
XI. Hastanın beyninin ürettiği görüntüleri gidermek için üretilmiş ilaçlar ve şok tedavisi, nasıl oluyor da görüntüleri artıyor?
XII. Psikoz bir hasta, yani gerçekle ilgisini koparmış, hatta bazen kendinin bile kim olduğunu, nerede yaşadığını, zamanı bile unutmuş bir hasta, nasıl olur da hiç bilmemesi gereken ve kendisi ile ilgili olmayan şeyleri doğru olarak bilebiliyor, haber verebiliyor?
XIII. Kişi Psikoz ise, en ağır ilaçlar bile, hastadan görüntüleri uzaklaştıramazken, hatta daha da ağırlaştırırken, 250 yıllık yöntem, hatta 2500 yıllık bir yöntem nasıl oluyor da etkili olabiliyor. Herhangi bir doktor yada özel yetenekleri olan biri ne kadar marifetli olursa olsun, Gerçekten Psikoz ya da Şizofren olan bir kişinin görüntülerini yani beyninin ürettiği hallüsinasyonları bir iki el hareketi ile ondan uzaklaştırabilir mi?
Histeri ya da Konversiyon olabilir mi?
Konversiyon; Kişinin aşırı sıkıntı ve stresi ile baş edemeyip sıkıntısını bir organına yatırması.. Organik bir şey olmamasına rağmen yürümüyor, konuşmuyor, görmüyor olması ile, hastanın, sesler yada olmayan varlıklar gördüğünü söylemesinin ne alakası var?
Burada bir tek organla ilgili bir problem zaten yok.
Konversiyonda en önemli kriter hastadaki rahatlık değil mi? Hani bu hastalarda rahatlık? Nerede "güzel ilgisizlik" yani, "label indiferans?"
Kıbrıs'a çıkarma yapılacak, korku ve dehşet içindesiniz; gitmek istemiyorsunuz. Sizi de çağıracaklar diye ödünüz kopuyor. Tam görev emri geliyor ve siz felç gibi oluyorsunuz; bacaklarınız tutmuyor. Kurtuldunuz, artık gitmiyorsunuz. Şimdi rahatsınız! Sıkıntınızı bir organınıza yatırdınız, tehlike geçti, dehşet bitti.
Burada vakalar nasıl konvesiyon olsun ki; kişi, panik halinde, dehşet içinde!
Histeri de olamaz, çünkü histeri kriterleri, daha çok ilgi çekmeye yönelik ve karşı cinse duyulan istekle karakterize olması burada nerede ?
DSM'nin 610 ve 906. sayfalarında konu ile ilgili verilen kriterler de böyle olamayacağını söylüyor.
"Çoğul kişilik" zaten hikaye bir tanımlama..!
Ona da, buna da uymadı..! No'lacak şimdi?
Psikiyatrist Hamdi Kalyoncu
