حَدَّثَنَا الْحَكَمُ بْنُ نَافِعٍ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ عَنْ الزُّهْرِيِّ قَالَ حَدَّثَنِي حُمَيْدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَوْفٍ أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُتْبَةَ قَالَ سَمِعْتُ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ يَقُولُ إِنَّ أُنَاسًا كَانُوا يُؤْخَذُونَ بِالْوَحْيِ فِي عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَإِنَّ الْوَحْيَ قَدْ انْقَطَعَ وَإِنَّمَا نَأْخُذُكُمْ الْآنَ بِمَا ظَهَرَ لَنَا مِنْ أَعْمَالِكُمْ فَمَنْ أَظْهَرَ لَنَا خَيْرًا أَمِنَّاهُ وَقَرَّبْنَاهُ وَلَيْسَ إِلَيْنَا مِنْ سَرِيرَتِهِ شَيْءٌ اللَّهُ يُحَاسِبُهُ فِي سَرِيرَتِهِ وَمَنْ أَظْهَرَ لَنَا سُوءًا لَمْ نَأْمَنْهُ وَلَمْ نُصَدِّقْهُ وَإِنْ قَالَ إِنَّ سَرِيرَتَهُ حَسَنَةٌ
Abdullah b. Utbe b. Mes'ud (radıyAllahu anh)'den şöyle rivayet edilmiştir:
Ömer (radıyAllahu anh)'den işittim. O şöyle diyordu::
İnsanlar Rasulullah (s.a.s) zamanında vahiy ile gizli hallerinden de sorumlu tutulurlardı. Rasulullah'ın vefatı ile vahiy kesilmiştir.Bugün sizi gördüğümüz amellerinizden dolayı sorumlu tutarız. Bu yüzden kim bize hayır ve adalet gösterirse onu emin sayar ve güvenilir kabul ederiz. Onların gizli hallerini araştırmak bize düşmez. Gizli hallerinin hesabını da Allah görür. Bize zahiren fena hal gösterenlerden de emin olamayız. Niyetinin iyi olduğunu söylese bile ona inanmayız.
(İbn Hacer,Sahihi Buhari Şerhi,Fethu'l Bâri,Kitabuş Şehâdât,Bâbuş-şühedâil Udûl,no:2498 ; Sahih-i Buhârî,Kitabuş-Şehadat,no:2460,Beyhakî,Es-Sünenül Kübrâ,Kitabun Nafakât,no:15494)
أَنَّ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ خَطَبَ النَّاسَ ، فَقَالَ : " لَقَدْ أَتَى عَلَيَّ زَمَانٌ وَنَحْنُ نَرَى أَنَّ أَحَدًا لا يَتَعَلَّمُ كِتَابَ اللَّهِ تَعَالَى ، إِلا وَهُوَ يُرِيدُ بِهِ اللَّهَ ، حَتَّى إِذَا كَانَ هَاهُنَا بِأَخَرَةٍ ظَنَنْتُ أَنَّ نَاسًا يَتَعَلَّمُونَ الْقُرْآنَ ، وَهُمْ يُرِيدُونَ بِهِ النَّاسَ وَمَا عِنْدَهُمْ ، فَأَرِيدُوا اللَّهَ بِأَعْمَالِكُمْ وَقِرَاءَتِكُمْ ، فَإِنَّمَا كُنَّا نَعْرِفُكُمْ وَرَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِينَا ، وَالْوَحْيُ يَنْزِلُ ، وَيُنْبِئُنَا مِنْ أَخْبَارِكُمْ ، وَأَمَّا الْيَوْمَ فَإِنَّمَا أَعْرِفُكُمْ بِأَقْوَالِ كُمْ ، مَنْ أَعْلَنَ لَنَا خَيْرًا ظَنَنَّا بِهِ خَيْرًا ، وَأَحْبَبْنَاهُ عَلَيْهِ ، وَمَنْ أَعْلَنَ لَنَا شَرًّا ، ظَنَنَّا بِهِ شَرًّا ، وَأَبْغَضْنَاهُ عَلَيْهِ ، سَرَائِرُكُمْ فِيمَا بَيْنَكُمْ وَبَيْنَ اللَّهِ
Benzer bir rivayet ise şöyledir :
Ebu Bekir Cafer bin Muhammed el-Firyabî – İbrahim bin el-A’lâ ez-Zübeydî – Bakıyye bin el-Velid – Şu’be – Said el-Cerirî – Ebu Nadra – Ebu Firas – Ömer bin el-Hattab r.a. isnadıyla;
Ömer bin el-Hattab r.a. dedi ki; “
Eskiden birini Kuran öğrenirken gördüğümüzde onun bunu yalnız Allah rızası için yaptığını bilirdik. Şimdi ise Kuran öğrenen bir kimsenin bunu insanlar ve onların katındakiler için yapıyor olmasından korkarım. Kıraatleriniz ve amellerin izle dilediğiniz şeyi Rasululla h sallallah u aleyhi ve sellem aramızda iken vahyin nazil olması ve Allah’ın sizin halinizde n haber vermesiyl e bilirdik. Ama bugün Rasululla h sallallah u aleyhi ve sellem aramızda değil ve vahiy kesildi. Sizi ancak söylediklerinizden tanıyabiliyoruz. Kim iyiliğini gösterirse onu severiz ve hakkında güzel zanda bulunuruz . Kim de kötülüğünü gösterirse ondan buğzederiz ve hakkında kötü zanda bulunuruz . Gizli halleriniz ise sizinle Allah Azze ve Celle arasındadır.”
(Musannef,Abdurrezzak Sana'ni,no:5875)