KATOLIK
Hristiyanligin Roma kilisesine bagli oldugu bir mezheb.
Kelimenin kökü Yunanca “Kath holou” dan gelmektedir. “genellikle”anlamindadir. Kelime, pek eski olup ayri bir kilise deyimidir. Katolik; cihan sümül, külli Kilise demektir. Bu kelime, “her yerde, her zaman ve herkes tarafindan” kabul edilen inanc veyauygulamalari ifade etmek üzere ve dinden cikanlarla ana kitleden ayrilanlara karsi ana caddeyi koruyanlari belirtmek icin kullanildi. Bu anlamda “Ortodoks” kelimesinin ifade ettigi anlami dakazanmistir.
Hristiyanlik 1054´de öncekilerden daha büyük bir sarsinti gecirdi. Roma Papa´si Fotyüs ile Bizanz Patrigi Mihael Serularyüs karsilikli birbirlerini aforoz ettiler. Zahirde Kutsal Ruh´un “Baba”dan mi, yoksa hem “Baba” hem “Ogul” dan mi ciktigi basta olmak üzere bazi teolojik meselelerin bölünmeyi hazirladigi görülmekte isede, geri planda, üstünlük, Kilise anlayis ve diger bazi siyasi sebebler bulunmaktaydi. Roma Kilisesi kendine bir ad buldu: “Katolik”.
Bu arada Bizans Kilisesi de “Ortodoks” adini almisti. XVI. Yüzyilda yine kutsal dil, Incil´in diger dillere cevirilememesi gibi, zahiri sebepler arkasinda bulunan sosyal, siyasi, iktisadi (vergi, hakimiyet vb.) faktörler sonucu ikinci bir büyük bölünme yasanarak Protestanlik dogdu.
Hz. Isa´nin Kilisesini Petrus´un Kayasi üzerinde kuracagini söylemesi (Matta, XVI, 18) Petrus ve Pavlus´un mezarlarinin Roma´nin Hristiyanligin merkezi oldugunu ileri sürmekte olan Katolik Kiliesi, kendini “Kutsal, Katolik, Havarilere dayanan Roma Kilisesi” olarak nitelendirir.
Daima Hristiyan aleminin en fazla mensubuna sahip bulunma özelligini koruyan bu mezhebin dünyanin her tarafinda üyeleri vardir. Bugün dünyadayarim milyar gecen insan Katolik´tir. Katoliklerin dini baskani Papa lakabini alir. Papa bugün ayni zamanda Vatikan devletinin baskanidir. İbadet dilleri Latince olan bu kitlenin dini gelenegi, merkezleri Roma´dan kaynaklanir.
Ancak II. Vatikan Konsilinde diger dillerde ibadete izin verildi. Papa VI. Hadrian´dan, 1522-1523´den beri Papa´lar münhasiran, (Ikinci dünya savasindan sonra daKardinal Meclisi üyeleri) cogunlukla Italyan asilli olan kimselerden belirlenir. Avrupa´nin yarisina yakin, Kuzey Amerika´da dörttebir, Güney Amerika´da ise cogunluk nüfuz Katoliktir. Roma´daki Papa ve Kardinal Meclisi´nin idare ettigi Katolik Kilisesi, baspiskoposluk ve piskoposluklara bölünmüstür. Mesela 1958´de 10 baspiskoposluk ve 1283 esas ve 882 ünvani piskoposlugu vardi. Üstünlükte Kardinallerden sonra Piskoposlar gelir. Papa´yiKardinaller secer.
Katolik Kilisesi, doktrinde üc temele dayanir: Kutsal Kitab, Gelenek ve Kilisenin resmi telkini. Apokrif metinler Trent Konsilinde (1546-1563) alinanbir kararla kabul edilir. Üc kredo (amentu); yani Havariler, Iznik ve Athanesyus Kredolari ayinlerde kullanilabilir. Simdiki Katolik Kilisesine sekil veren Trent ve 1962-1965 yillarinda yapilan II. Vatikan Konsilidir. Papa, Hz. Isa´nin vekili, Petrus´un halefidir. Papa, yanilmaz. Kilise disinda kurtulus yoktur.
Kilise, Kutsal Ruh tarafindan sevk ve idare edilir. İncil´in yorumu Kilise tarafindan yapilabilir. Kutsal Ruh´un hem Baba hem Ogul´dan ciktigi; Hz. Isa´da ilahi, insani iki tabiat bulundugu; Hz. Meryem´in de oglu gibi, asli suctan uzak oldugu, sefaat edebilecegi, göge yükseldigi; azizlerin de sefaate buluna bilecegi; kötülüge temayülün günah olmadigi kabul edilir.
Katolikler, 7 sakramente ve 20 konsil kararlarina itibar ederler. Onlara göre ergenlik cagina giren bir kimse senede bir günah cikartmalidir. Ruhban zümresi evlenemez, rahip olmayanlardan da evlenenler bosanamaz (bosandiktan sonra evlenme zina sayilir). Vaftiz, su dökülerek yapilir. Vaftizsiz ölen cehenneme gider.
Katolik Kilisesi; mister (sir) kültü, Roma ve German hukuku, Eflatun ve Aristo felsefesi, modern tekamül kaidelerinin bir karisimi yaninda ayin sakrament, “kurban” (Islam´dakinden farkli olarak Hz. Isa´nin kendini insanligin asli suctan kurtulmasi icin feda etmesini ayinle tes´id sadedinde), zühd, dua, mucize inanci, hiyerarsi, kesislik, mistisizm ve teoloji gibi dini elemanlari birarada bulundurmayacalisan bir Hristiyan mezhebidir (S.G.F. Brandon, A Dictianary of Comparative Religion, London 1970, s. 178; Einar Molland, Christendom, London 1961; s. 43-96 vd.; Günay Tümer- Abdurrahman Kücük, Dinler Tarihi, Ankara 1988, s. 160-161.) (Samil Islam Ansiklopedisi Ct.3.Sf.314.315/Heyet)
Hristiyanligin Roma kilisesine bagli oldugu bir mezheb.
Kelimenin kökü Yunanca “Kath holou” dan gelmektedir. “genellikle”anlamindadir. Kelime, pek eski olup ayri bir kilise deyimidir. Katolik; cihan sümül, külli Kilise demektir. Bu kelime, “her yerde, her zaman ve herkes tarafindan” kabul edilen inanc veyauygulamalari ifade etmek üzere ve dinden cikanlarla ana kitleden ayrilanlara karsi ana caddeyi koruyanlari belirtmek icin kullanildi. Bu anlamda “Ortodoks” kelimesinin ifade ettigi anlami dakazanmistir.
Hristiyanlik 1054´de öncekilerden daha büyük bir sarsinti gecirdi. Roma Papa´si Fotyüs ile Bizanz Patrigi Mihael Serularyüs karsilikli birbirlerini aforoz ettiler. Zahirde Kutsal Ruh´un “Baba”dan mi, yoksa hem “Baba” hem “Ogul” dan mi ciktigi basta olmak üzere bazi teolojik meselelerin bölünmeyi hazirladigi görülmekte isede, geri planda, üstünlük, Kilise anlayis ve diger bazi siyasi sebebler bulunmaktaydi. Roma Kilisesi kendine bir ad buldu: “Katolik”.
Bu arada Bizans Kilisesi de “Ortodoks” adini almisti. XVI. Yüzyilda yine kutsal dil, Incil´in diger dillere cevirilememesi gibi, zahiri sebepler arkasinda bulunan sosyal, siyasi, iktisadi (vergi, hakimiyet vb.) faktörler sonucu ikinci bir büyük bölünme yasanarak Protestanlik dogdu.
Hz. Isa´nin Kilisesini Petrus´un Kayasi üzerinde kuracagini söylemesi (Matta, XVI, 18) Petrus ve Pavlus´un mezarlarinin Roma´nin Hristiyanligin merkezi oldugunu ileri sürmekte olan Katolik Kiliesi, kendini “Kutsal, Katolik, Havarilere dayanan Roma Kilisesi” olarak nitelendirir.
Daima Hristiyan aleminin en fazla mensubuna sahip bulunma özelligini koruyan bu mezhebin dünyanin her tarafinda üyeleri vardir. Bugün dünyadayarim milyar gecen insan Katolik´tir. Katoliklerin dini baskani Papa lakabini alir. Papa bugün ayni zamanda Vatikan devletinin baskanidir. İbadet dilleri Latince olan bu kitlenin dini gelenegi, merkezleri Roma´dan kaynaklanir.
Ancak II. Vatikan Konsilinde diger dillerde ibadete izin verildi. Papa VI. Hadrian´dan, 1522-1523´den beri Papa´lar münhasiran, (Ikinci dünya savasindan sonra daKardinal Meclisi üyeleri) cogunlukla Italyan asilli olan kimselerden belirlenir. Avrupa´nin yarisina yakin, Kuzey Amerika´da dörttebir, Güney Amerika´da ise cogunluk nüfuz Katoliktir. Roma´daki Papa ve Kardinal Meclisi´nin idare ettigi Katolik Kilisesi, baspiskoposluk ve piskoposluklara bölünmüstür. Mesela 1958´de 10 baspiskoposluk ve 1283 esas ve 882 ünvani piskoposlugu vardi. Üstünlükte Kardinallerden sonra Piskoposlar gelir. Papa´yiKardinaller secer.
Katolik Kilisesi, doktrinde üc temele dayanir: Kutsal Kitab, Gelenek ve Kilisenin resmi telkini. Apokrif metinler Trent Konsilinde (1546-1563) alinanbir kararla kabul edilir. Üc kredo (amentu); yani Havariler, Iznik ve Athanesyus Kredolari ayinlerde kullanilabilir. Simdiki Katolik Kilisesine sekil veren Trent ve 1962-1965 yillarinda yapilan II. Vatikan Konsilidir. Papa, Hz. Isa´nin vekili, Petrus´un halefidir. Papa, yanilmaz. Kilise disinda kurtulus yoktur.
Kilise, Kutsal Ruh tarafindan sevk ve idare edilir. İncil´in yorumu Kilise tarafindan yapilabilir. Kutsal Ruh´un hem Baba hem Ogul´dan ciktigi; Hz. Isa´da ilahi, insani iki tabiat bulundugu; Hz. Meryem´in de oglu gibi, asli suctan uzak oldugu, sefaat edebilecegi, göge yükseldigi; azizlerin de sefaate buluna bilecegi; kötülüge temayülün günah olmadigi kabul edilir.
Katolikler, 7 sakramente ve 20 konsil kararlarina itibar ederler. Onlara göre ergenlik cagina giren bir kimse senede bir günah cikartmalidir. Ruhban zümresi evlenemez, rahip olmayanlardan da evlenenler bosanamaz (bosandiktan sonra evlenme zina sayilir). Vaftiz, su dökülerek yapilir. Vaftizsiz ölen cehenneme gider.
Katolik Kilisesi; mister (sir) kültü, Roma ve German hukuku, Eflatun ve Aristo felsefesi, modern tekamül kaidelerinin bir karisimi yaninda ayin sakrament, “kurban” (Islam´dakinden farkli olarak Hz. Isa´nin kendini insanligin asli suctan kurtulmasi icin feda etmesini ayinle tes´id sadedinde), zühd, dua, mucize inanci, hiyerarsi, kesislik, mistisizm ve teoloji gibi dini elemanlari birarada bulundurmayacalisan bir Hristiyan mezhebidir (S.G.F. Brandon, A Dictianary of Comparative Religion, London 1970, s. 178; Einar Molland, Christendom, London 1961; s. 43-96 vd.; Günay Tümer- Abdurrahman Kücük, Dinler Tarihi, Ankara 1988, s. 160-161.) (Samil Islam Ansiklopedisi Ct.3.Sf.314.315/Heyet)