İslam Düşünce Tarihi

9.yüzyıldan itibaren Batıda çıkan fikirlerin temelinde islam felsefesi yatıyormuş.
İslam düşüncesi müslüman düşünürlerin ve filozofların ortaya koydukları düşüncelerin ortak adıdır.
Bu isim verilmesinin nedeni düşünürlerin müslüman olmasından ziyade Kuran ve sünnet gibi islam dininin en temel iki kaynağının böyle bir düşüncenin oluşumuna ve gelişimine doğrudan ve dolaylı etkide bulunmasındandır.

Tek Tanrı inancı insanı fakirleştirmiştir diyen zavallı düşünür David hume ..
İslam düşüncesinin kapsamı ;Kuramsal felsefe- pratik felsefe - kelam-tasavvuf-bilim felsefesi-sanat,dil,din tarih felsefesi-dir..

Kuran ve sünnet islami kaynaklar dışındakiler yabancı kaynaklardır..
yabancı kaynaklar :hermes geleneği -antik yunan hellenistik düşünce-hind düşüncesi-sasani düşüncesi

yabancı eserlerin ilk defa tercümesi Hz Ömer zamanında yapılmış..

Arapça çeviriler ise Emevilerin son döneminde Haliz b Yezid ile başlar
ilk sistematik tercüme faaliyeti ise Memun 830 Beytül Hikme okulu iledir..

en eski düşünce geleneği hermestir. Müslüman düşünürler özellikle sühreverdi hermesin Hz İdris olduğuna inanır
islam düşüncesinin en önemli yabancı kaynağı Yunan hellenistik düşünce..

feylesof kelimesinin sözlük anlamı arapçada ki feylesuf yunanca filosofos kelimesinin arapçalaştırılmış şeklinden başka bir şey değildir.filo -sevgi sofos-hikmet sahibi anlamına gelen iki kelimeden müteşekkil hikmeti seven anlamına gelir filozof

ıstılahta müslüman filozoflar farklı tarif etmiştir.
Kındi : İlminde hakkı bulan amelinde hakla amel eden kimse demiş
Farabi : Vacibul Vucudun kemal derecede bilgisine sahip olan kimse demiş.

felsefi akımlar var bir de oraya hiç girmeyeyim
ben bunları yekten unuturum herhalde yani galiba

ibni sinanın ve farabinin, kafir olarak öldüklerini beyan etmiş İmam Gazali hazretleri... fazla felsefe, biraz yoldan çıkartıyor sanırım....

gazali bağımsız filozof
farabi ile ibni sina meşşai akımdan
yürüyücülerden
varlık kavramına mantıksal mı bakıyorlardı
öyle bir şeydi ...

İbni sinanın, alemlerin evveli yoktu, yani, yaratılmamıştır gibi bir düşüncesi varmış sanırım...

@Büşra bunu izle inşallah. İstifade edeceğini umarım..

XI. olunca 11 oluyor değil mi ..
rakamı yanlış verdim 11.yüzyıl

gazali ilim öğrenmeyi kuran ve hadis öğrenmeyle sınırlamış.

Özellikle akılve mentığa değer veren maturidi ekolüne reddiyelervererek bu ekolü tekfire varacak derecede ötekileştirmiş. Bu sayede Hanefiliği kelami akidede tasviye etmiştir. Bundan sonra henefilik daha çok fıkhi bir mezhep olmuştur. Bu dönem islam tarihinde önemli dönüm noktalarından birisi olmuş, pozitif ilimler diye tabir edilen bilim alanında bundan sonra kayda değer hiçbir gelişme ve ilerleme gösterilememiştir.

Büşra' Alıntı:

gazali bağımsız filozof
farabi ile ibni sina meşşai akımdan
yürüyücülerden
varlık kavramına mantıksal mı bakıyorlardı
öyle bir şeydi ...

Genişletmek için tıkla ...

Din ve iman gaybi bilgilere ve inanca ait hususları konu eder. Bu sebeble bu kavramlara mantıksal bakmak, daha işin başında çuvallamayı göze almak demektir !
Çuvallamak ise, iman sahiplerinin lügatinde asla yer almaz !

3 Meselede Gazali felsefeciler diye tanımladıklarını ki, sırf onlara laf yetiştirmek için felsefeyle uğraştığı halde tekfir etmiştir.

Gazalinin Felsefe öğrendiği ve felsefeden faydalandığı , bir araç olarak kullandığı çoköa söylenilir. Ancak ne kadar buna vakıf olduğuda sorgulanmalıdır.

3 konuda felsefeci dediklerini tekfir etmiş, ancak nederece doğru tesbitler yapmıştır acaba. Gazali eşari ekolünü temsil eder, hanfelikle yakın olduğu söylensede aslında keskin ayrılıklar mevcuttur. Gazali için denirki, o akılın yerine sezgiyi benimsemiştir. Tekfir ettiği 3 konudada sezgileriyle hareket ettiği muhtemeldir. Bunu aşağıdaki karşılaştırmaya bakarak görebilirsiniz.

http://dusundurensozler.blogspot.de/2008/03/gazalinin-filozoflari-tekfirinde_24.html

fakiri' Alıntı:

Din ve iman gaybi bilgilere ve inanca ait hususları konu eder. Bu sebeble bu kavramlara mantıksal bakmak, daha işin başında çuvallamayı göze almak demektir !
Çuvallamak ise, iman sahiplerinin lügatinde asla yer almaz !

Genişletmek için tıkla ...

Yanlış!!! Din ve iman gaybi bilgilerden ibaret değildir. Nitekim Allah " hiç düşünmezmisiniz" " akıl etmezmisiniz" diye akla vurgu yapmıştır.

Gazalide şeriatı binaya benzetip, temeli akıldır demiştir. Gazalinin çok yönlü sürekli arayışta olan birisi olduğu anlaşılıyor. Ömrü daha da uzun olsa belki daha neler prtaya koyacaktı.
O Yeri gelmiş aklı ve mantığı gerekli görmüş, akıl yaratılmış en değerli şeydir demiş. Aklı ve mantığı bir numaraları araç olarak kullanmıştır. Daha sonrada aklın yanılabilecğini söylemiş, aklı sezgiyle ilişkilendirmiş.

Bu çerçevede ortaya çıkan önemli islam düşünce okulları kelam felsefe ve tasavvuftur.
İslam düşüncesinin kelam okullarının ortaya çıkışında öncelikle siyasi olaylar etkilidir. Hz.Peygamberin vefatının arkasından kimin halife olacağı sorunu ortaya çıkmıştır. Hz. Ali nin sonraki taraftarları halifenin kimin olacağının dinen,vahiy yoluyla belirlediğini iddia etmişlerdir.Hz. Osmanın öldürülmesi ardından Hz Alinin hilafeti döneminde meydana gelen Cemel ve Sıffın savaşları ...müslümanı öldürmenin hükmü, iman-günah,kader-cebir, tekfir gibi konuların tartışılmasına ve çözümüne zemin hazırlamıştır.
Mehdi inancı böylesi bir ortamda tartışılmaya başlanmıştır.
Emeviler yöntemlerini meşrulaştırmak amacıyla cebir inancını yaymaya çalışmışlardır.
Tüm bunlar kelam disiplininin doğmasına teşkil eden iç faktörlerdir.
Hilafet meselesi etrafında Hariciler,Şia ve Mürcie grupları ortaya çıkmıştır.
Kader ve cebr konuları etrafında Cehmiyye,Cebriyye,Kaderiyye ve Mutezile okulları ortaya çıkmıştır.
Mutezile karşısında ise Selefiyye,Eşari ve Maturidi okulları ortaya çıkmıştır.

islam düşüncesinde kelam geleneği Farabinin tesbiti üzerine -savunma- rolünü oynamıştır.
Kelam bir yandan islam inanç esaslarına yöneltilen eleştirileri akli yöntemlerle cevaplandırmıştır.
Diğer yandan da eleştirilerden istifade ederek islam inancını tutarlı bir akli sistem haline getirmeye çalışmıştır.
Müslüman kelamcıların yazmış olduğu reddiyeler bunun tezahürüdür.
Kelamcıların eleştirilere cevap veriş şekli cedel formunda gerçekleşmiş bu da onların yöntemi olmuştur.
Kelam konusu itibariyle Tanrı Nübüvvet ahiret ve kulların fiilleri ve özgürlüğü gibi teorik inanç esasları üzerine odaklanmıştır.
Tasavvuf ise bireyin Allahla olan duygusal ilişkisi üzerine odaklaşmıştır.
Kelam yöntem olarak dini metinlerin analizci cedel gibi akıl yöntemlerini kullanmıştır.
Tasavvuf ise keşf ve müşahede gibi bireyin tecrübelerini esas alan yöntemleri kullanmıştır..
Felsefe ise birikimsellik,süreklillik ve evrensellik boyutlarını önemsemişlerdir..

islam düşünce okullarının çıkış nedenleri
-Hayatın değişimiyle ortaya çıkan yeni sorunlar
-Dini metinlerin düşünmeyi,ilmi araştırmayı tavsiye etmesi
-Dini metinlerde ki (Kuran-Sünnet) kapalılık
-Zahiri itibariyle bakıldığında dini metinlerin kendilerinde bulunan çelişkiler ( Allahın mekandan munezzehliği ,Allahın eli vb mevzuları çelişkili bulmuşlar)
-İslam dinin diğer din kültür ve medeniyetlerle karşılaşınca karşılıklı meydan okumalardır

Mehmet Bayraktar

İnanma eylemi her şeyi açıklama iddiasında bulunduğunda hangi temel olumsuz sonuca yol açar ?
- Rasyonel düşünceye karşı kuşkucu tavırların ortaya çıkmasına yol açar...

İbn Rüşdün yabancı kültürlerin belli kriterlere göre benimsenebileceğini iddia ederken dayandığı temel gerekçe nedir?
-Kuranın felsefi düşünceyi teşvik etmesidir. (!!)

Yunanca hyle (heyula) kavramı Arapçada hangi kelime karşılığıdır.
-İmkan

Medineyi İslam düşüncesi için önemli kılan en temel etken nedir?
-İslam düşüncesinin kendi dilini ancak şehir içinde geliştirebilmesi