aHuZaR
Can kayıp can firarda
Niçin insanların kanları birbirlerinden farklı?
Vücudumuzda yaşantımız boyunca hiç durmadan
çalışan bir kasımız vardır. Yani tek bir kastan oluşan
kalbimiz. Kalbimiz nefes ile alınan oksijeni akciğerlerimizde
alan kanı vücudumuzun her noktasına pompalar.
Bir dakikalık sürede ciğerlerin aldığı hava ile kalbin
pompaladığı kan aynı hacimde, yaklaşık 6 litredir.
Gerilim halinde ciğerlerin alıp verdiği hava, kalbin kan
kapasitesini aşar. Peki nasıl oluyor da bu kan insandan
insana farklı oluyor ve hatta birbirleri ile hiç uyuşmuyor?
İnsanların kan grupları doğmalarından önce genetik olarak
saptanmıştır. Kanımızda yabancı maddeleri, mikropları tespit
edip bunlarla savaşan hücrelerimiz, yani kırmızı kan hücreleri,
bir diğer deyişle alyuvarlar vardır. Bu alyuvarlar sadece 120
gün yaşarlar. Bu nedenle vücudumuzda devamlı alyuvar üretilir.
Ortalama bir yaşam süresi boyunca, insan vücudunda
yarım tondan fazla alyuvar üretilir. Bu alyuvarların
yüzeylerinde 'antigen' denilen proteinler ve lipidler vardır.
İşte bu antigenlerin varlığı veya yokluğu kan gruplarını
tayin eder.
Aslında bilinen 300 kan grubu vardır ama AB 0 adı verilen
en yaygın gruplama sistemi, ebeveynlerden miras alınan
A ve B adı verilen iki antigenin varlığı veya yokluğu üzerine
kurulmuştur. Bu sistemi ilk olarak 1902 yılında Avusturya
kökenli ABD'li bilimci Kari Landsteiner ortaya çıkarmıştır.
Bu gruplamada kanlar A, B, AB ve 0 (sıfır) olmak üzere
dörde ayrılırlar.
İnsanın dışındaki hayvanların da farklı kan grupları vardır.
Örneğin, domuzlarda 16, ineklerde 12, köpeklerde 7, kedilerde
ise 2 farklı kan gurubu tespit edilmiştir. Bu gruplamada bazıları
birbirleri ile uyumlu olabilir ve diğer gruptan kan alabilir
veya verebilir.
Uyumsuz gruplarda ise karşı tarafın savunmacı antigenleri,
gelenleri dost bilmeyip savaş açarak kanda pıhtılaşmaya,
böbrek rahatsızlıklarına hatta ölüme sebep olabilirler.
Şimdi kim kimden kan alabilir,
kim kime kan verebilir
ona bakalım:
Kan grubu =>
Kanın alınabileceği grup =>
Kanın verilebileceği grup A => A, 0 => A, AB B => B, 0
Görüldüğü gibi AB grubu herkesten kan alabilmekte,
0 grubu ise herkese kan verebilmektedir.
Savaş gibi kan ihtiyacının yoğun, test zamanının az olduğu
zamanlarda, kan bankasında mümkün olduğu kadar çok
sıfır grubu kan depolanır.
Aile ve Sağlık
Teskkur ahuzar abla.